Sprawozdanie z działalności Prezesa UKE w 2009 roku

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej przedstawiła działania, które składają się na realizację najważniejszych celów UKE przyjętych na 2009 r. Jak informuje UKE, działania UKE są jednak znacznie bardziej zróżnicowane co obrazuje pełny tekst Sprawozdania, oddając ich wielowątkowość oraz skalę.

Główne cele działania Prezesa UKE w 2009  r. to m.in. stymulowanie konkurencyjności na rynkach telekomunikacyjnym i pocztowym, ochrona konsumenta, rozwój nowych produktów i technologii, obniżenie cen, wzrost fizycznej dostępności usług, promocja Polski jako kraju przyjaznego inwestycjom, wspieranie budowy sieci szerokopasmowych. Potrzeby rynku sprawiły, że na plan pierwszy wysunęły się działania związane z inwestycjami w szerokopasmowy Internet oraz uporządkowanie relacji regulacyjnych z Telekomunikacją Polską SA w drodze Porozumienia zawartego w październiku 2009 r.

Kluczową rolę w rozwoju nowoczesnych usług teleinformatycznych świadczonych za pomocą Internetu odegra w najbliższych latach ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nazywana „megaustawą". W 2009 r. Prezes UKE zainicjował stworzenie i opracował wstępny projekt tego aktu prawnego (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Realizacja programu Cyfrowa Polska str. 17); następnie cały proces legislacyjny prowadził Minister Infrastruktury przy udziale Prezesa UKE. Założenie było następujące: zlikwidować bariery inwestycyjne, uprościć procedury pozyskiwania pozwoleń na budowę i ustanowić przejrzyste podstawy prawne dla jednostek samorządu terytorialnego do wykonywania przez nie zadań z zakresu telekomunikacji. Przyjęta rok później przez parlament ustawa przypisuje samorządom terytorialnym różnego szczebla ważną inwestorską rolę na rynku telekomunikacyjnym, począwszy od budowy sieci pasywnych skończywszy na świadczeniu usług, w sytuacji gdy żaden operator komercyjny ze względów ekonomicznych nie jest zainteresowany inwestowaniem na obszarze danej gminy czy powiatu. Chodzi przede  wszystkim o umożliwienie użytkownikom - także na terenach wiejskich - uzyskanie dostępu do szybkiego Internetu, zwiększenie przepustowości łączy, a w wyniku zwiększonej  konkurencji doprowadzenie do spadku cen usług.

Udostępnione w 2009 r. na stronach internetowych UKE „Mapy popytu" (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Mapy zasięgu a zobowiązania inwestycyjne TP, str. 33) pokazują, że w kwestii popytu na szerokopasmowy internet w Polsce pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Po uruchomieniu map, UKE otrzymał ponad 40 tys. zgłoszeń od osób, które chciałyby uzyskać dostęp do stacjonarnego szybkiego internetu.

Część białych plam niebawem zniknie dzięki Porozumieniu zawartemu między Prezesem UKE a Telekomunikacją Polską (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Realizacja porozumienia UKE i TP,  str. 20). Podpisane w październiku 2009 r. „Porozumienie" ma szansę zakończyć toczącą się od wielu lat na polskim rynku „wojnę regulacyjną", ma również swój wymiar inwestycyjny. Telekomunikacja Polska zobowiązała się bowiem nie tylko do prawidłowego wykonywania nałożonych na nią obowiązków regulacyjnych i przestrzegania zasady niedyskryminacji pozostałych operatorów telekomunikacyjnych. Obiecała również wybudować w ciągu trzech lat 1,2 mln łączy szerokopasmowych o przepływności powyżej 6 Mbit/s, w tym 150 tys. właśnie w „białych plamach".

Gdzie nie zainwestuje TP, operatorzy alternatywni lub samorządy, dostęp do internetu mogą zapewnić beneficjenci Działania 8.4 „Ostatnia mila" realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. UKE współpracuje z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, resortem odpowiedzialnym za wdrożenie działania, przy ocenie projektów zgłaszanych przez małe i średnie firmy zamierzające zrealizować swoje inwestycje dzięki środkom z Unii Europejskiej. UKE w ramach Projektu Systemowego będzie także doradzać i koordynować działania związane z szerokopasmowym internetem, finansowane ze środków PO IG w ramach Działania 8.3 „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu" oraz z regionalnych programów operacyjnych (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Wspieranie działań związanych z szerokopasmowym dostępem do Internetu, str. 15).

Zwiększeniu dostępności do szerokopasmowego internetu posłużą także działania Prezesa UKE związane z zagospodarowaniem częstotliwości, w tym 2,6 GHz. Po zakończeniu rozdysponowania pasma 3,5 GHz oraz 3,7 GHz, oraz uruchomieniu szeregu przetargów w pasmach 5,9 GHz, 10 GHz i 28 GHz, w październiku 2009 r. ogłoszono wyniki przetargu na rezerwację częstotliwości z zakresu 2570-2620 MHz na obszarze całego kraju (Rozdział 4 - Gospodarka zasobami częstotliwości, Zagospodarowanie częstotliwości z zakresu 2,6 GHz, str. 71). Są one przeznaczone do świadczenia usług telekomunikacyjnych, w sieciach szerokopasmowego dostępu bezprzewodowego w służbie ruchomej. 10 listopada 2009 r. Prezes UKE wydał decyzję rezerwacyjną na rzecz spółki Aero2. Co istotne, podmiot zobowiązał się, że w okresie od rozpoczęcia wykorzystania częstotliwości do upływu 36 miesięcy od osiągnięcia na obszarze przetargowym progu 50 proc. pokrycia ludnościowego zapewni nieodpłatnie powszechny dostęp do sieci internet z użyciem co najmniej 20 proc. pojemności sieci. Sieć ta będzie otwarta dla nieograniczonego grona użytkowników, analogicznie do działających obecnie punktów dostępowych WiFi, tak zwanych hotspotów. Udostępnienie pozostałej części pasma 2,6 GHz planowane jest w 2010 r. W tym celu przygotowywana jest pierwsza w Polsce aukcja częstotliwości.

Rok 2009 był też ważny dla konsumentów. Prezes UKE przeprowadził analizę stosowanych na rynku opłat za usługę „przeniesienia numeru", która zaowocowała zmianą przepisów regulujących sposób wykonywania tej usługi. W lipcu 2009 r. weszła w życie nowelizacja Prawa telekomunikacyjnego oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury, na mocy których użytkownicy telefonów zyskali prawo do bezpłatnego i szybkiego przeniesienia numeru telefonu do innej sieci (Rozdział 2- Rynek usług telekomunikacyjnych, Przenośność numerów,  str. 28). W efekcie, w 2009 r. prawie dwukrotnie (w stosunku do 2008 r.) wzrosła liczba osób, które wybrały korzystniejszą dla siebie ofertę innego operatora komórkowego i przeniosły swój numer telefonu. Przeprowadzone przez UKE kontrole wykazały, że operatorzy generalnie dostosowali się do nowych przepisów (Rozdział 5 - Kontrole telekomunikacyjne, Najważniejsze postępowania kontrolne, str. 79). Do tej pory Polska zajmowała jedno z ostatnich miejsc na liście krajów Unii Europejskiej pod względem czasu realizacji usługi przenoszenia numerów.

W 2009 r. rozpoczęto w UKE budowę Platformy Lokalizacyjno-Informacyjnej z Centralną Bazą Danych (Rozdział 5 - Gospodarka zasobami numeracji, Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLI CBD), str. 74, Rozdział 9 - Współpraca międzynarodowa, Projekty współfinansowane z budżetu UE, str. 158). Współfinansowany przez Unię Europejską projekt ma na celu usprawnienie funkcjonowania systemu pozyskiwania informacji o lokalizacji abonenta wzywającego pomocy oraz usprawnienie procesu przenoszenia numerów. PLI CBD będzie ważnym  ogniwem systemu powiadamiania ratunkowego obejmującego m.in. numer alarmowy 112. System ten będzie także  wykorzystywany do usprawnienia przenośności numerów.

Użytkownicy telefonów komórkowych otrzymali od Prezesa UKE ważne narzędzie pomagające w ocenie jakości sieci, z której korzystają. W 2009 r. służby kontrolne UKE prowadziły badania sieci 1800 i UMTS w czterech miastach: w Katowicach, Łodzi, Olsztynie i w Warszawie (Rozdział 6 - Kontrole telekomunikacyjne, Badanie jakości sieci GSM 900/1800 i UMTS, str. 89).  Prowadzono pomiary zasięgów sieci komórkowych, pomiary jakości transmisji danych oraz jakości głosu. Wyniki przedstawiono na mapach zasięgu opublikowanych na stronie internetowej UKE. W 2010 r. badania obejmą pozostałe miasta wojewódzkie.

Prezes UKE wypełniał swoje zadania w kształtowaniu relacji międzyoperatorskich (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Współpraca międzyoperatorska, str. 35). 9 grudnia 2009 r. wydał trzy decyzje w sprawie dostosowania opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w zakresie stawki za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtela, PTC oraz PTK na poziomie 0,1677 zł/min. W efekcie obniżone zostały opłaty detaliczne za usługi telekomunikacyjne.

Ponadto, w efekcie zawartego Porozumienia z TP i ustalenia nowych zasad regulacji cen hurtowych poprzez badanie ich relacji z cenami detalicznymi, Prezes UKE opracował szczegółowe metody przeprowadzania testu zawężenia marży w przypadku usług hurtowych oraz testu zawężenia ceny w przypadku usług detalicznych (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Oferta BSA i testy MS/PS, str. 39). Narzędzie to pozwoli ustalić, czy opłaty za usługi hurtowe świadczone przez TP umożliwiają operatorom alternatywnym stworzenie i wdrożenie oferty detalicznej konkurencyjnej względem oferty detalicznej TP.

W związku z występującymi na polskich rynkach wymiany ruchu IP problemami we współpracy pomiędzy Telekomunikacją Polską SA a operatorami alternatywnymi, 18 listopada 2009 r. Prezes UKE wszczął postępowanie w sprawie regulacji rynków wymiany ruchu IP. Prezes UKE określił rynki jako: rynek świadczenia usługi wymiany ruchu IP typu Peering z siecią TP oraz krajowy rynek świadczenia usługi wymiany ruchu IP typu Tranzyt.

W wyniku przeprowadzonych analiz Prezes UKE postanowił wyznaczyć Telekomunikację Polską jako podmiot o znaczącej pozycji rynkowej na obu tych rynkach. Prezes UKE przygotował i poddał konsultacjom dwa projekty decyzji dotyczące wyżej wymienionych rynków właściwych (Rozdział 2 - Rynek usług telekomunikacyjnych, Analizy rynków właściwych i nakładanie obowiązków regulacyjnych, str. 47). Wprawdzie na skutek veta zgłoszonego przez Komisję Europejską w 2010 r. do ich ustanowienia ostatecznie nie doszło, ale pod naciskiem regulatora TP obniżyła opłaty za dostęp do swojej sieci IP oraz ustaliła techniczne zasady dostępu do tej sieci.

Rok 2009 miał być także przełomowy dla procesu wdrożenia naziemnej telewizji cyfrowej. Prezes UKE opracował plan techniczny sieci pierwszych trzech multipleksów oraz wydał dwie decyzje: w sprawie trzeciego multipleksu przeznaczonego dla telewizji publicznej oraz pierwszego multipleksu, na którym miały się znaleźć nadawane obecnie analogowo programy TVP, TV Polsat, TVN, Polskich Mediów i TV Puls (Rozdział 3 - Radiodyfuzja, Wdrażanie naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T, str. 58). Niestety, o ile TVP przygotowuje się do uruchomienia MUX3, o tyle decyzja w sprawie pierwszego multipleksu nie jest realizowana. Okazało się bowiem, że istnieje sprzeczność interesów nadawców publicznego i prywatnych objawiająca się między innymi brakiem porozumienia w sprawie sposobu wyboru operatora technicznego MUX1. Negatywne efekty tej sytuacji są łagodzone przez tymczasowe pozwolenia na eksperymentalne emisje telewizji cyfrowej w Warszawie, Poznaniu, Rzeszowie, Zielonej Górze, Żaganiu, Wiśle i Rajczy.

Cyfryzacja telewizji to także telewizja mobilna. W marcu 2009 r. Prezes UKE ogłosił wyniki konkursu na rezerwację częstotliwości z zakresu 470-790 MHz, przeznaczonych do świadczenia audiowizualnych usług medialnych w zalecanym przez Komisję Europejską standardzie DVB-H. Konkurs wygrała spółka Info-TV-FM, która rozpoczęła już świadczenie usług hurtowych, do których zobowiązana jest posiadaną rezerwacją.

W lutym 2009 r. Prezes UKE przedstawił strategię regulacyjną dotyczącą rynku usług pocztowych (Rozdział 8 - Rynek usług pocztowych, Strategia Regulacyjna w zakresie rynku usług pocztowych na lata 2009-2011, str. 105) Główny cel działań regulatora w latach 2009-2011, to przygotowanie rynku do pełnej liberalizacji. Rozpoczęto zatem prace nad stworzeniem ustawowych warunków harmonijnego rozwoju rynku pocztowego a także równoprawnej i uczciwej konkurencji, które decyzją rządu zaistnieją od 2013 r. UKE uczestniczył w pracach nad nowym Prawem pocztowym dostosowującym krajowe przepisy do wymagań dyrektywy 2008/6/WE  z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (tzw. trzeciej dyrektywy pocztowej) oraz usprawniającym niektóre działania regulacyjne.

W styczniu 2009 r. Prezes UKE wyraził sprzeciw wobec cennika powszechnych usług pocztowych między innymi w części dotyczącej nierejestrowanych przesyłek listowych ekonomicznych i priorytetowych. W efekcie ceny tych ostatnich spadły z 2,10 do 1,95 zł. Obniżenie cen na przesyłki priorytetowe wpłynęło na zmniejszenie bariery dostępu do świadczenia usług pocztowych w obszarze zastrzeżonym przez pozostałych operatorów (Rozdział 7 - Rynek usług pocztowych, Sprzeciw wobec cennika powszechnych usług pocztowych,  str. 109).

Realizując zalecenia decyzji Komisji Europejskiej, Prezes UKE przydzielił w 2009 r. dwa, spośród trzech wymienionych w decyzji, numery 116 o znaczeniu społecznym: numer interwencyjny w sprawie zaginionych dzieci 116 000 oraz numer dla osób będących w stanie kryzysu emocjonalnego 116 123,. (Rozdział 5, Gospodarka zasobami numeracji, Numeracja z zakresu 116, str. 75). Polska jest obecnie w grupie krajów UE, które uruchomiły wszystkie trzy numery o znaczeniu społecznym wymienione w przedmiotowej decyzji (numer 116 111 - Telefon zaufania dla dzieci został uruchomiony w 2008 r.).

W roku 2009 kontynuowano, rozpoczętą w 2008 roku, budowę Krajowego Automatycznego Systemu Monitoringu Widma Radiowego, będącego narzędziem zarządzającym i monitorującym widmo elektromagnetyczne. Podjęte prace mają doprowadzić do stworzenia instrumentu zapewniającego kompleksową kontrolę parametrów technicznych wszelkich emisji radiowych. System KASMON zapewni służbom kontrolującym widmo radiowe zdalne wykonywanie pomiarów oraz bezpośredni dostęp do ich wyników (Rozdział 6, Kontrole telekomunikacyjne, Budowa Krajowego Automatycznego Systemu Monitoringu Widma Radiowego, str. 90).

Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółowym sprawozdaniem z działalności Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w 2009 r.

Sprawozdanie z działalności Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w 2009 r.

źródło: UKE