Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 531/2012 z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 531/2012

z dnia 13 czerwca 2012 r.

w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Unii

(wersja przekształcona)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Rozporządzenie (WE) nr 717/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2007 r. w sprawie roamingu w publicznych sieciach łączności ruchomej wewnątrz Wspólnoty (3) zostało w znacznym stopniu zmienione (4). Ze względu na konieczność wprowadzenia dalszych zmian, dla zachowania przejrzystości rozporządzenie to powinno zostać przekształcone.

(2)

Cel polegający na zmniejszeniu różnicy pomiędzy taryfami krajowymi i taryfami roamingowymi, który został określony w analizie porównawczej Komisji 2011–2015, zatwierdzonej w listopadzie 2009 r. przez grupę wysokiej rangi ekspertów ds. strategii i2010, oraz zawartej w komunikacie Komisji zatytułowanym „Europejska agenda cyfrowa”, powinien również pozostać celem niniejszego rozporządzenia. Planowana odrębna sprzedaż usług roamingu i usług krajowych powinna zwiększyć konkurencję, a tym samym obniżyć ceny dla konsumentów i stworzyć wewnętrzny rynek usług roamingu w Unii, na którym nie będzie znaczących różnic między taryfami krajowymi i taryfami roamingowymi. Usługi roamingu ogólnounijnego mogą pobudzać rozwój rynku wewnętrznego telekomunikacji w Unii.

(3)

Nie można uznać, że istnieje rynek wewnętrzny telekomunikacji w sytuacji, gdy występują znaczące różnice między cenami za usługi krajowe i usługi roamingu. W związku z tym ostatecznym celem powinno być wyeliminowanie różnic pomiędzy opłatami krajowymi i opłatami roamingowymi oraz ustanowienie tym samym rynku wewnętrznego usług łączności ruchomej.

(4)

Wysoki poziom cen za połączenia głosowe, wiadomości SMS i transmisję danych w roamingu, które są pobierane od użytkowników publicznych sieci łączności ruchomej, takich jak uczniowie i studenci, osoby podróżujące służbowo i turyści, stanowi przeszkodę dla korzystania przez nich z urządzeń mobilnych podczas podróży zagranicznych na terytorium Unii i jest kwestią niepokojącą konsumentów, krajowe organy regulacyjne i instytucje unijne, stanowiącą znaczącą barierę dla rynku wewnętrznego. Zbyt wysokie opłaty detaliczne są wynikiem wysokich opłat hurtowych pobieranych przez operatora odwiedzanej sieci zagranicznej, a także – w wielu przypadkach – wysokich narzutów detalicznych nakładanych przez operatora sieci macierzystej klienta. Ze względu na brak konkurencji obniżki opłat hurtowych często nie są odzwierciedlone na poziomie klienta detalicznego. Mimo że niektórzy operatorzy wprowadzili niedawno systemy taryfowe oferujące klientom korzystniejsze warunki i nieco niższe ceny, wciąż istnieją dowody na to, że stosunek kosztów do cen jest daleki od sytuacji, jaka powinna mieć miejsce na rynkach konkurencyjnych.

(5)

Wysokie opłaty roamingowe utrudniają wysiłki na rzecz przekształcenia Unii w gospodarkę opartą na wiedzy i urzeczywistnienia rynku wewnętrznego liczącego 500 milionów konsumentów. Transmisja danych w łączności ruchomej jest ułatwiona dzięki wydzieleniu wystarczającej ilości widma radiowego umożliwiającego konsumentom i przedsiębiorstwom korzystanie z usług połączeń głosowych, wiadomości SMS i transmisji danych w dowolnej lokalizacji na terytorium Unii. Poprzez wydzielenie w odpowiednim terminie wystarczającego i odpowiedniego zakresu częstotliwości radiowych w celu wsparcia realizacji celów polityki unijnej oraz optymalne zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na transmisję danych w łączności bezprzewodowej, wieloletni program dotyczący polityki w zakresie widma radiowego ustanowiony decyzją nr 243/2012/UE (5) utoruje drogę rozwojowi, który umożliwi Unii objęcie czołowej pozycji na świecie w zakresie prędkości łączności szerokopasmowej, mobilności, zasięgu i przepustowości, ułatwiając wyłanianie się nowych modeli biznesowych i technologii oraz przyczyniając się w ten sposób do zredukowania problemów natury strukturalnej na poziomie roamingu hurtowego.

(6)

Ze względu na rozpowszechnienie urządzeń mobilnych z dostępem do internetu transmisja danych w roamingu ma ogromne znaczenie ekonomiczne. Jest to decydujące kryterium zarówno dla użytkowników, jak i dla dostawców aplikacji i treści. Aby możliwe było pobudzenie rozwoju tego rynku, opłaty za transmisję danych nie powinny hamować wzrostu.

(7)

Komisja w swoim komunikacie zatytułowanym „W sprawie sprawozdania okresowego na temat sytuacji na rynku usług roamingu w Unii Europejskiej” odnotowała, że rozwój technologii lub alternatyw dla usług roamingu, takich jak dostępność usług telefonii internetowej (VoIP) lub Wi-Fi, może zwiększyć konkurencyjność rynku wewnętrznego usług roamingu w Unii. Mimo iż alternatywy te, w szczególności usługi VoIP, są coraz częściej wykorzystywane na poziomie krajowym, nie stwierdzono znaczących postępów w korzystaniu z nich w roamingu.

(8)

W związku z gwałtownym rozwojem transmisji danych w łączności ruchomej oraz rosnącą liczbą konsumentów korzystających z usług połączeń głosowych, wiadomości SMS i transmisji danych w roamingu za granicą, istnieje potrzeba zwiększenia presji konkurencyjnej, opracowania nowych modeli biznesowych i technologii. Regulacja opłat roamingowych powinna zostać skonstruowana w taki sposób, by nie zniechęcić konkurencji do obniżania poziomów cen.

(9)

Stworzenie europejskiej przestrzeni społecznej, edukacyjnej, kulturalnej i sprzyjającej przedsiębiorczości opartej na mobilności osób i danych cyfrowych powinno ułatwić porozumiewanie się ludzi w celu zbudowania rzeczywistej „Europy dla obywateli”.

(10)

Dyrektywa 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie) (6), dyrektywa 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach) (7), dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (8), dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej) (9) oraz dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) (10) (zwane dalej łącznie „ramami regulacyjnymi łączności elektronicznej z 2002 r.”) mają na celu utworzenie rynku wewnętrznego łączności elektronicznej w Unii przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów przez wzmocnioną konkurencję.

(11)

Rozporządzenie (WE) nr 717/2007 nie jest odosobnionym środkiem, lecz uzupełnia i wspiera w zakresie roamingu ogólnounijnego przepisy zawarte w ramach regulacyjnych łączności elektronicznej z 2002 r. Ramy te nie zapewniają krajowym organom regulacyjnym wystarczających narzędzi do podjęcia skutecznego i zdecydowanego działania w zakresie cen usług roamingu na terytorium Unii, a tym samym nie zapewniają prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług roamingu. Rozporządzenie (WE) nr 717/2007 było odpowiednim sposobem zaradzenia tej sytuacji.

(12)

Ramy regulacyjne łączności elektronicznej z 2002 r. oparte są na zasadzie nakładania obowiązków regulacyjnych ex ante jedynie w sytuacji braku skutecznej konkurencji, przewidując przeprowadzanie przez krajowe organy regulacyjne okresowej analizy rynkowej i okresowego przeglądu obowiązków, które prowadzą do nałożenia obowiązków ex ante na operatorów wskazanych jako mający znaczącą pozycję rynkową. Proces ten obejmuje następujące elementy: zdefiniowanie właściwych rynków zgodnie z zaleceniem Komisji w sprawie właściwych rynków produktów i usług sektora łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą 2002/21/WE (11) (zwanym dalej „zaleceniem”), analizę zdefiniowanych rynków zgodnie z wytycznymi Komisji w sprawie analizy rynkowej i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z unijnymi ramami regulacyjnymi sieci i usług łączności elektronicznej (12), wyznaczenie operatorów mających znaczącą pozycję rynkową oraz nałożenie obowiązków ex ante na tak wyznaczonych operatorów.

(13)

W zaleceniu jako właściwy rynek, który może zostać objęty regulacją ex ante, określono krajowy rynek hurtowy usług roamingu międzynarodowego w publicznych sieciach telefonii ruchomej. Jednakże działania podjęte przez krajowe organy regulacyjne, indywidualnie oraz w ramach Europejskiej Grupy Regulatorów (ERG) oraz jej następcy, Organu Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC), ustanowionego rozporządzeniem (WE) nr 1211/2009 (13), w ramach analizy krajowych rynków hurtowych usług roamingu międzynarodowego wykazały, że organy te nie były do tej pory w stanie skutecznie oddziaływać na wysoki poziom opłat hurtowych w roamingu ogólnounijnym z uwagi na trudności ze wskazaniem przedsiębiorstw mających znaczącą pozycję rynkową, wynikające ze szczególnych uwarunkowań roamingu międzynarodowego, w tym z jego transgranicznego charakteru. Po wejściu w życie rozporządzenia (WE) nr 717/2007 rynek usług roamingu został wycofany ze zmienionego zalecenia (14).

(14)

Ponadto krajowe organy regulacyjne odpowiedzialne za ochronę i wspieranie interesów klientów łączności ruchomej zwyczajowo zamieszkałych na terytorium podlegającym ich właściwości nie są w stanie kontrolować postępowania operatorów sieci odwiedzanych znajdujących się w innych państwach członkowskich, od których uzależnieni są klienci przy korzystaniu z usług roamingu międzynarodowego. Przeszkoda ta mogłaby także zmniejszyć skuteczność środków podejmowanych przez państwa członkowskie w oparciu o pozostawione im kompetencje stanowienia przepisów w zakresie ochrony konsumentów.

(15)

W związku z tym na państwa członkowskie wywierana jest presja, aby podjęły środki w celu rozwiązania kwestii poziomu opłat za usługi roamingu międzynarodowego, jednakże przewidziany w ramach regulacyjnych łączności elektronicznej z 2002 r. mechanizm podejmowania interwencji regulacyjnej ex ante przez krajowe organy regulacyjne nie okazał się wystarczającym narzędziem, które umożliwiałoby tym organom zdecydowane działanie w interesie konsumentów w tej szczególnej dziedzinie.

(16)

Ponadto w rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie europejskich przepisów regulacyjnych i rynków łączności elektronicznej (15) wezwano Komisję do podjęcia nowych inicjatyw w celu obniżenia wysokich kosztów transgranicznej telefonii ruchomej, a Rada Europejska na posiedzeniu w dniach 23–24 marca 2006 r. uznała, że prowadzenie na szczeblu unijnym i krajowym ukierunkowanej, skutecznej i zintegrowanej polityki w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów wzrostu gospodarczego i wydajności, oraz zauważyła w tym kontekście, że obniżenie opłat roamingowych odgrywa istotną rolę dla kwestii konkurencyjności.

(17)

Ramy regulacyjne łączności elektronicznej z 2002 r., na podstawie aktualnych wtedy wniosków, miały na celu usunięcie wszystkich barier dla handlu pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie, którą harmonizowały, w tym między innymi przewidywały działania mające wpływ na opłaty roamingowe. Nie powinno to jednak stać na przeszkodzie dostosowaniu zharmonizowanych zasad z uwzględnieniem innych czynników, w celu znalezienia najbardziej skutecznych środków zwiększenia konkurencji na rynku wewnętrznym usług roamingu i osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony konsumentów.

(18)

Niniejsze rozporządzenie powinno w związku z tym umożliwiać odejście od zasad mających zastosowanie na podstawie ram regulacyjnych łączności elektronicznej z 2002 r., w szczególności dyrektywy ramowej, tj. zasad stanowiących, że w sytuacji niewystępowania znaczącej pozycji rynkowej opłaty za oferowane usługi powinny być określone w umowie, co powinno umożliwić wprowadzenie uzupełniających obowiązków regulacyjnych odzwierciedlających szczególny charakter usług roamingu ogólnounijnego.

(19)

Specyfika detalicznego i hurtowego rynku usług roamingowych uzasadnia podjęcie wyjątkowych środków, wykraczających poza mechanizmy przewidziane w ramach regulacyjnych łączności elektronicznej z 2002 r.

(20)

W celu zapewnienia, aby podczas podróży na terytorium Unii użytkownicy naziemnych publicznych sieci łączności ruchomej nie byli obciążani wygórowanymi cenami usług roamingu ogólnounijnego, powinno zostać przyjęte wspólne, zharmonizowane podejście, przez co zwiększona zostanie konkurencja w zakresie usług roamingu między dostawcami usług roamingu oraz osiągnięty zostanie wysoki poziom ochrony konsumentów, przy zachowaniu zarówno czynników zachęcających do innowacji, jak i prawa konsumentów do wyboru. Z uwagi na transgraniczny charakter odnośnych usług, takie wspólne podejście jest konieczne w celu umożliwienia dostawcom usług roamingu działania w warunkach jednolitych, spójnych ram regulacyjnych, opartych na obiektywnie określonych kryteriach.

(21)

Rozporządzenie (WE) nr 717/2007 traci moc w dniu 30 czerwca 2012 r. Przed wygaśnięciem tego rozporządzenia Komisja dokonała przeglądu zgodnie z jego art. 11, który wymagał ustalenia, czy cele tego rozporządzenia zostały osiągnięte, i dokonania przeglądu zmian wysokości opłat hurtowych i detalicznych z tytułu świadczenia klientom korzystającym z roamingu usług połączeń głosowych, wiadomości SMS i transmisji danych. W swoim sprawozdaniu dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2011 r. dotyczącym wyników przeglądu funkcjonowania rozporządzenia (WE) nr 717/2007 Komisja stwierdziła, że właściwe jest przedłużenie okresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 717/2007 poza termin 30 czerwca 2012 r.

(22)

Dane dotyczące zmian cen usług połączeń głosowych, wiadomości SMS i transmisji danych w roamingu ogólnounijnym od wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 717/2007, w tym w szczególności dane gromadzone co kwartał przez krajowe organy regulacyjne i przekazywane za pośrednictwem BEREC, nie są wystarczająco przekonujące, aby wskazywać, że konkurencja na rynku detalicznym lub hurtowym znacząco się zwiększyła i że prawdopodobne jest jej utrzymanie po czerwcu 2012 r. bez przyjęcia środków regulacyjnych. Dane te wskazują, że detaliczne i hurtowe ceny roamingu są wciąż znacznie wyższe niż ceny krajowe i w dalszym ciągu utrzymują się na poziomie lub są zbliżone do pułapów określonych rozporządzeniem (WE) nr 717/2007, a konkurencja poniżej tych pułapów jest bardzo ograniczona.

(23)

W przypadku wygaśnięcia w dniu 30 czerwca 2012 r. zabezpieczeń regulacyjnych, które na mocy rozporządzenia (WE) nr 717/2007 mają zastosowanie do usług roamingu ogólnounijnego na poziomie hurtowym i detalicznym, istniałoby znaczące ryzyko, że brak presji konkurencyjnej na rynku wewnętrznym usług roamingu oraz chęć dostawców usług roamingu do maksymalizacji przychodów z roamingu doprowadziłyby do sytuacji, w której ceny usług roamingu ogólnounijnego na poziomie detalicznym i hurtowym nie będą racjonalnie odzwierciedlać kosztów związanych ze świadczeniem tych usług, zagrażając tym samym realizacji celów tego rozporządzenia. Interwencję regulacyjną na rynku usług roamingu w sieciach łączności ruchomej należy zatem przedłużyć poza termin 30 czerwca 2012 r., aby zapewnić sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego poprzez umożliwienie zwiększenia konkurencji i jednoczesne zagwarantowanie konsumentom utrzymania korzyści wynikających z ochrony przed nadmiernymi opłatami w porównaniu z konkurencyjnymi cenami krajowymi.

(24)

Krajowe organy regulacyjne powinny wspierać cel prowadzonej polityki określony w art. 8 dyrektywy ramowej dotyczący możliwości dostępu do informacji oraz ich rozpowszechniania lub korzystania z dowolnych aplikacji i usług przez użytkowników końcowych.

(25)

Aby umożliwić rozwój bardziej efektywnego, zintegrowanego i konkurencyjnego rynku usług roamingu, nie powinny istnieć ograniczenia uniemożliwiające przedsiębiorstwom efektywne negocjowanie dostępu hurtowego do celów świadczenia usług roamingu. Należy usunąć przeszkody w dostępie do takich hurtowych usług roamingu, wynikające z różnic w pozycji negocjacyjnej przedsiębiorstw oraz różnic w zakresie posiadanej przez nie infrastruktury. Operatorzy wirtualnej sieci łączności ruchomej (operatorzy wirtualni) i odsprzedawcy usług łączności ruchomej nieposiadający własnej infrastruktury sieciowej świadczą zazwyczaj usługi roamingu w oparciu o umowy o świadczenie usług hurtowych roamingu zawierane z operatorami udostępniającymi własną sieć łączności ruchomej w tym samym państwie członkowskim. Negocjacje handlowe mogą jednak nie pozostawiać operatorom wirtualnym i odsprzedawcom wystarczająco dużego pola do pobudzania konkurencji poprzez niższe ceny. Likwidacja tych barier oraz zrównoważenie pozycji negocjacyjnej operatorów wirtualnych/odsprzedawców i operatorów sieci ruchomej poprzez obowiązek zapewnienia dostępu oraz pułapy hurtowe, powinny ułatwić stworzenie alternatywnych, innowacyjnych i ogólnounijnych usług roamingu i ofert dla klientów. Przepisy ram regulacyjnych łączności elektronicznej z 2002 r., w szczególności dyrektywy ramowej i dyrektywy o dostępie, nie pozwalają na rozwiązanie tego problemu poprzez nałożenie obowiązków na operatorów mających znaczącą pozycję na rynku.

(26)

Należy zatem wprowadzić przepisy zobowiązujące do uwzględniania uzasadnionych wniosków o hurtowy dostęp do publicznych sieci łączności ruchomej do celów świadczenia usług roamingu. Taki dostęp powinien być zgodny z potrzebami podmiotów ubiegających się o dostęp. Dostępu należy odmawiać wyłącznie w oparciu o obiektywne kryteria, takie jak wykonalność techniczna i potrzeba utrzymania integralności sieci. W przypadku odmowy dostępu strona pokrzywdzona powinna móc zgłosić sprawę do rozpatrzenia zgodnie z procedurą rozstrzygania sporów określoną w niniejszym rozporządzeniu. Aby zapewnić równe warunki działania, hurtowy dostęp do celów świadczenia usług roamingu należy zapewniać zgodnie z obowiązkami regulacyjnymi określonymi w niniejszym rozporządzeniu i mającymi zastosowanie na poziomie hurtowym, z uwzględnieniem różnych elementów kosztów niezbędnych do zapewnienia takiego dostępu. Spójne podejście w zakresie regulacji dostępu hurtowego do celów świadczenia usług roamingu powinno przyczynić się do uniknięcia zakłóceń między państwami członkowskimi. BEREC powinien, w porozumieniu z Komisją i we współpracy z zainteresowanymi stronami, wydać wytyczne dotyczące dostępu hurtowego do celów świadczenia usług roamingu.

(27)

Obowiązek udzielania hurtowego dostępu do usług roamingu powinien obejmować zarówno świadczenie bezpośrednich usług roamingu hurtowego, jak i hurtowe świadczenie usług roamingu przeznaczonych do odsprzedaży przez strony trzecie. W zakres obowiązku udzielania hurtowego dostępu do usług roamingu powinien również wchodzić obowiązek umożliwienia przez operatora sieci łączności ruchomej operatorom wirtualnym i odsprzedawcom zakupu hurtowych usług roamingu regulowanego od agregatorów hurtowych, oferujących jeden punkt dostępu i standardową platformę umów roamingowych w całej Unii. W celu zapewnienia, aby operatorzy udzielali dostępu do wszystkich urządzeń niezbędnych do bezpośredniego hurtowego dostępu do usług roamingu oraz dostępu hurtowego na zasadzie odsprzedaży usług roamingu dostawcom usług roamingu w rozsądnym terminie, powinna zostać opublikowana oferta referencyjna określająca standardowe warunki bezpośredniego hurtowego dostępu do usług roamingu oraz dostępu hurtowego na zasadzie odsprzedaży usług roamingu. Opublikowanie oferty referencyjnej nie powinno stanowić przeszkody dla negocjacji handlowych między podmiotem ubiegającym się o dostęp a podmiotem udzielającym dostępu, dotyczących wysokości cen w ostatecznej umowie hurtowej lub dodatkowych usług dostępu hurtowego wykraczających poza zakres usług niezbędnych dla bezpośredniego hurtowego dostępu do usług roamingu i dostępu hurtowego na zasadzie odsprzedaży usług roamingu.

(28)

Obowiązek udzielania hurtowego dostępu do usług roamingu powinien obejmować dostęp do wszystkich elementów niezbędnych do umożliwienia świadczenia usług roamingu, takich jak: elementy sieci i urządzenia towarzyszące; odpowiednie systemy oprogramowania, w tym systemy wsparcia operacyjnego; systemy informacyjne lub bazy danych na potrzeby przygotowywania zamówień, dostaw, zamawiania, konserwacji i napraw oraz fakturowania; translacja numerów lub systemy zapewniające równoważną funkcję; sieci ruchome i usługi sieci wirtualnych.

(29)

Jeżeli podmioty ubiegające się o dostęp hurtowy na zasadzie odsprzedaży usług roamingu złożą wniosek o udzielenie dostępu do urządzeń lub usług wykraczających poza zakres niezbędny do świadczenia detalicznych usług roamingu, operatorzy sieci łączności ruchomej mogą pobierać uczciwe i uzasadnione opłaty z tytułu udostępnienia takich urządzeń lub usług. W zakres takich dodatkowych urządzeń lub usług mogłyby wchodzić między innymi usługi o wartości dodanej, dodatkowe oprogramowanie i systemy informatyczne lub szczególne rozwiązania rozliczeniowe.

(30)

Usługi łączności ruchomej sprzedawane są w pakietach zawierających zarówno usługi krajowe, jak i usługi roamingu, co ogranicza klientom wybór usług roamingu. Takie pakiety ograniczają przejrzystość w odniesieniu do usług roamingu, ponieważ porównanie poszczególnych elementów wchodzących w skład pakietów jest trudne. W rezultacie konkurencja między operatorami w zakresie usług roamingu wchodzących w skład pakietów usług łączności ruchomej nie jest jeszcze oczywista. Ułatwienie dostępu do roamingu jako do odrębnej usługi rozwiązałoby problemy strukturalne poprzez podniesienie świadomości konsumentów w odniesieniu do cen roamingu oraz umożliwienie im oddzielnego dokonywania wyboru w odniesieniu do usług roamingu, a tym samym zwiększyłoby presję konkurencyjną po stronie popytu. Działanie to przyczyni się więc do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług roamingu.

(31)

Popyt na usługi transmisji danych w łączności ruchomej wśród konsumentów i przedsiębiorstw znacząco wzrósł w ostatnich latach. Ze względu na wysokie opłaty za usługi transmisji danych w roamingu korzystanie z tych usług przez konsumentów i przedsiębiorstwa prowadzące w Unii działalność transgraniczną jest poważnie ograniczone. Biorąc pod uwagę wczesną fazę rozwoju tego rynku oraz szybko rosnący popyt wśród konsumentów na usługi transmisji danych w roamingu, stosowanie regulowanych opłat detalicznych mogłoby utrzymać ceny na poziomach zbliżonych do proponowanych maksymalnych opłat – co potwierdzają doświadczenia wynikające ze stosowania rozporządzenia (WE) nr 717/2007 – zamiast powodować dalsze ich obniżanie, co tym samym potwierdza potrzebę rozwiązań strukturalnych.

(32)

Klienci powinni mieć możliwość łatwej zmiany – w możliwie najkrótszym terminie w zależności od rozwiązania technicznego, bez żadnych sankcji oraz nieodpłatnie – na alternatywnego dostawcę usług roamingu lub pomiędzy alternatywnymi dostawcami usług roamingu. Klienci powinni być informowani o takiej możliwości w jasnej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie.

(33)

Konsumenci powinni mieć prawo wyboru, w sposób przyjazny dla nich, usług roamingu sprzedawanych odrębnie od ich pakietu krajowych usług łączności ruchomej. Istnieje obecnie kilka sposobów technicznego wdrożenia odrębnej sprzedaży detalicznych usług roamingu regulowanego, w tym podwójny międzynarodowy numer tożsamości telefonicznej abonenta mobilnego (IMSI) (dwa oddzielne IMSI na jednej karcie SIM), pojedynczy IMSI (współdzielenie jednego IMSI przez operatora krajowego i dostawcę usług roamingu) lub połączenie podwójnego lub pojedynczego IMSI z procedurą techniczną, która nie uniemożliwia klientowi dostępu do usług transmisji danych w roamingu regulowanym świadczonych bezpośrednio w sieci odwiedzanej, w ramach uzgodnień między operatorem sieci macierzystej a operatorem sieci odwiedzanej.

(34)

Wysokie ceny usług transmisji danych w roamingu odstraszają konsumentów od korzystania z usług transmisji danych w łączności ruchomej podczas podróży na terytorium Unii. Zważywszy na rosnący popyt i znaczenie usług transmisji danych w roamingu, nic nie powinno stać na przeszkodzie korzystaniu z alternatywnych usług transmisji danych w roamingu, świadczonych bezpośrednio w sieci odwiedzanej, czasowo lub stale, niezależnie od dotychczasowych umów lub porozumień w sprawie świadczenia usług roamingu z operatorami krajowymi i bez pobierania przez nich jakichkolwiek dodatkowych opłat. Gdy jest to wymagane, w celu świadczenia usług transmisji danych w roamingu bezpośrednio w sieci odwiedzanej, operatorzy krajowi i dostawcy usług transmisji danych w roamingu powinni współpracować, aby dostęp do takich usług i korzystanie z nich przez klientów nie były utrudnione oraz aby zapewnić ciągłość świadczenia innych usług roamingu.

(35)

Ponieważ niniejsze rozporządzenie nie powinno określać żadnych szczególnych procedur technicznych w zakresie odrębnej sprzedaży usług roamingu, lecz utorować drogę do najskuteczniejszego i najbardziej efektywnego rozwiązania, w tym rozwiązania łączonego, które powinno zostać opracowane przez Komisję w oparciu o materiał przygotowany przez BEREC, powinny zostać ustalone kryteria w odniesieniu do parametrów technicznych, które powinno spełniać rozwiązanie techniczne odrębnej sprzedaży usług roamingu. Kryteria te powinny obejmować między innymi wprowadzenie takiego rozwiązania w skoordynowany i zharmonizowany sposób w całej Unii oraz powinny zapewnić, aby konsumenci mieli możliwość szybkiego i łatwego wyboru innego dostawcy usług roamingu bez konieczności zmiany posiadanego numeru. Ponadto nie powinien być utrudniany roaming poza terytorium Unii ani korzystanie z roamingu na terytorium Unii przez klientów z państw trzecich.

(36)

Aby technicznie umożliwić skoordynowany i odpowiedni rozwój techniczny świadczenia odrębnych usług roamingu, bez utrudniania dostępu do usług transmisji danych w roamingu świadczonych bezpośrednio w sieci odwiedzanej, należy zwiększyć współpracę i koordynację między operatorami sieci łączności ruchomej. W związku z tym należy opracować odpowiednie podstawowe zasady i metody, aby umożliwić szybkie przystosowanie się do nowej sytuacji i rozwoju techniki. BEREC powinien, we współpracy z zainteresowanymi stronami, wspomagać Komisję w opracowaniu aspektów technicznych, aby umożliwić odrębną sprzedaż usług roamingu i aby nie utrudniać dostępu do usług transmisji danych w roamingu świadczonych bezpośrednio w sieci odwiedzanej. W razie konieczności Komisja powinna udzielić europejskiemu organowi normalizacyjnemu mandatu do zmiany odpowiednich norm, które są konieczne do zharmonizowanego wdrożenia odrębnej sprzedaży detalicznych usług roamingu regulowanego.

(37)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących obowiązków informacyjnych operatorów krajowych oraz rozwiązania technicznego umożliwiającego odrębną sprzedaż usług roamingu. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (16).

(38)

Należy upoważnić BEREC, z uwzględnieniem przepisów niniejszego rozporządzenia oraz aktów wykonawczych przyjętych na jego podstawie, do przedstawiania z własnej inicjatywy szczegółowych wytycznych technicznych dotyczących odrębnej sprzedaży detalicznych usług roamingu regulowanego lub innych kwestii wchodzących w zakres niniejszego rozporządzenia.

(39)

Uznaje się, że aby odrębna sprzedaż detalicznych usług roamingu regulowanego była w pełni skuteczna, sprzedaż taką należy połączyć z wprowadzeniem obowiązku zapewniania hurtowego dostępu do celów świadczenia usług roamingu, aby ułatwić wejście na rynek nowym lub dotychczasowym uczestnikom rynku, w tym transgranicznym dostawcom usług roamingu. Rozwiązanie to umożliwiłoby uniknięcie zakłóceń między państwami członkowskimi poprzez zapewnienie spójnego podejścia w zakresie regulacji, przyczyniając się tym samym do rozwoju rynku wewnętrznego. Jednakże w celu wdrożenia odrębnej sprzedaży detalicznych usług roamingu regulowanego operatorzy będą jednak potrzebować odpowiedniego okresu przejściowego na dostosowanie się na poziomie technicznym, w związku z czym skutek rozwiązań strukturalnych polegający na osiągnięciu rzeczywistego jednolitego rynku, na którym panuje wystarczająca konkurencja, zostanie osiągnięty dopiero po pewnym czasie. Z tego względu maksymalne opłaty hurtowe za usługi połączeń głosowych, wiadomości SMS i transmisji danych w roamingu, a także pułapy ochronne ustalone dla tych usług na poziomie detalicznym, powinny zostać tymczasowo utrzymane na odpowiednim poziomie, aby zapewnić zachowanie dotychczasowe korzyści dla klientów w przejściowym okresie wdrażania takich rozwiązań strukturalnych.

(40)

Jeśli chodzi o kontynuację tymczasowej regulacji cen, w celu ochrony interesów klientów korzystających z roamingu obowiązki regulacyjne powinny zostać nałożone zarówno na poziomie detalicznym, jak i hurtowym, gdyż – jak pokazuje doświadczenie – obniżenie opłat hurtowych za usługi roamingu ogólnounijnego niekoniecznie musi przekładać się na niższe ceny detaliczne usług roamingu z uwagi na brak motywacji do podjęcia takiego działania. Z drugiej strony działania ograniczające poziom cen detalicznych bez uwzględnienia kwestii poziomu kosztów hurtowych związanych ze świadczeniem takich usług mogłyby wiązać się z ryzykiem zaburzenia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług roamingu i nie umożliwiłyby zwiększenia konkurencji.

(41)

Dopóki rozwiązania strukturalne nie zapewnią wystarczającej konkurencji na rynku wewnętrznym usług roamingu, która prowadziłaby do obniżek kosztów hurtowych, które z kolei przełożyłyby się na obniżki dla konsumentów, najbardziej skutecznym i proporcjonalnym podejściem, mającym na celu regulację wysokości cen za połączenia wykonywane i odbierane w roamingu wewnątrzunijnym, jest ustanowienie na poziomie Unii maksymalnej średniej wysokości opłat za minutę połączenia na poziomie hurtowym oraz ograniczenie opłat na poziomie detalicznym, poprzez zastosowanie eurotaryfy wprowadzonej na mocy rozporządzenia (WE) nr 717/2007, która została rozszerzona o eurotaryfę SMS przewidzianą w rozporządzeniu (WE) nr 544/2009 (17) i powinna zostać rozszerzona o eurotaryfę usług transmisji danych przewidzianą w niniejszym rozporządzeniu. Średnia wysokość opłaty hurtowej powinna mieć zastosowanie pomiędzy dowolnymi dwoma operatorami na terytorium Unii w określonym czasie.

(42)

Tymczasowa eurotaryfa usług głosowych, eurotaryfa SMS i eurotaryfa usług transmisji danych powinna zostać określona na poziomie ochronnym, który gwarantuje dostawcom usług roamingu wystarczającą marżę i zachęca ich do wprowadzenia konkurencyjnych ofert roamingu po niższych stawkach, zapewniając przy tym nie tylko utrzymanie korzyści dla konsumentów, lecz nawet ich zwiększenie w przejściowym okresie wdrażania środków strukturalnych. W okresie tym dostawcy usług roamingu powinni aktywnie zwracać uwagę konsumentów na informacje dotyczące eurotaryf, a także bezpłatnie oraz w jasny i przejrzysty sposób oferować je wszystkim swoim klientom korzystającym z usług roamingu.

(43)

Tymczasowa eurotaryfa usług głosowych, eurotaryfa SMS i eurotaryfa usług transmisji danych, jaką należy zaoferować klientom korzystającym z usług roamingu powinna uwzględniać odpowiednią marżę w odniesieniu do hurtowych kosztów świadczenia usługi roamingu, przy jednoczesnym pozostawieniu dostawcom usług roamingu swobody konkurowania poprzez różnicowanie ofert i przystosowanie struktur taryfowych do warunków rynkowych oraz preferencji konsumentów. Takie pułapy ochronne, które należy ustalić na takich poziomach, aby nie miały negatywnego wpływu na korzyści z rozwiązań strukturalnych wynikające dla konkurencji, mogłyby zostać zniesione po tym, jak rozwiązania strukturalne zaczną przynosić klientom konkretne korzyści. To podejście regulacyjne nie powinno mieć zastosowania w odniesieniu do części taryfy pobieranej za świadczenie usług o wartości dodanej, ale jedynie do taryf za dostęp do takich usług.

(44)

Powyższe podejście regulacyjne powinno być łatwe do wdrożenia i monitorowania, aby do minimum ograniczyć obciążenia administracyjne zarówno dla operatorów i dostawców usług roamingu, których dotyczą jego wymogi, jak i krajowych organów regulacyjnych, do których należy nadzór i egzekwowanie przestrzegania wynikających z niego obowiązków. Powinno ono także być przejrzyste i łatwo zrozumiałe dla wszystkich klientów łączności ruchomej w Unii. Ponadto powinno ono zapewniać pewność i przewidywalność operatorom świadczącym hurtowe i detaliczne usługi roamingu. W związku z tym w niniejszym rozporządzeniu powinien zostać określony, w ujęciu kwotowym, poziom maksymalnej opłaty za minutę połączenia na poziomie hurtowym i detalicznym.

(45)

Określona w ten sposób maksymalna średnia opłata za minutę połączenia na poziomie hurtowym powinna uwzględniać różnorodne elementy składające się na realizację połączenia w roamingu ogólnounijnym, w szczególności koszt rozpoczęcia i zakończenia połączeń w sieciach ruchomych, a także koszty ogólne, sygnalizacji i tranzytu. Najodpowiedniejszym punktem odniesienia dla rozpoczęcia i zakończenia połączenia jest średnia stawka za zakończenie połączenia stosowana przez operatorów sieci łączności ruchomej w Unii, wynikająca z informacji dostarczonych przez krajowe ograny regulacyjne i opublikowana przez Komisję. Maksymalna średnia opłata za minutę połączenia ustanowiona w niniejszym rozporządzeniu powinna zatem zostać określona przy uwzględnieniu średniej opłaty za zakończenie połączenia w sieci ruchomej, stanowiącej punkt odniesienia dla obliczenia związanych z tym kosztów. Maksymalna wysokość średniej opłaty za minutę na poziomie hurtowym powinna być corocznie obniżana w celu uwzględnienia obowiązkowych obniżek opłat za zakończenie połączenia w sieci ruchomej nakładanych co pewien czas przez krajowe organy regulacyjne.

(46)

Tymczasowa eurotaryfa usług głosowych mająca zastosowanie na poziomie detalicznym powinna stanowić dla klientów korzystających z roamingu gwarancję, że nie zostaną obciążeni wygórowaną ceną za wykonanie lub odbiór połączenia realizowanego w roamingu regulowanym, jednocześnie pozostawiając dostawcy usług roamingu wystarczający margines umożliwiający różnicowanie swojej oferty skierowanej do klientów.

(47)

W przejściowym okresie obowiązywania pułapów ochronnych wszystkim klientom powinna przysługiwać, bez dodatkowych opłat lub warunków, możliwość wyboru prostej taryfy roamingowej nieprzekraczającej opłat maksymalnych, a także powinni oni być informowani o takiej możliwości. Rozsądna różnica pomiędzy kosztami hurtowymi i cenami detalicznymi powinna zapewnić dostawcom usług roamingu pokrycie wszystkich ich szczególnych kosztów roamingu, jakie ponoszą na poziomie detalicznym, w tym odpowiedniego udziału w kosztach marketingowych i kosztach dofinansowania urządzeń telefonicznych, oraz umożliwiać im osiąganie odpowiedniego zysku. Tymczasowe eurotaryfy usług głosowych, eurotaryfy SMS i eurotaryfy usług transmisji danych są właściwym środkiem zapewniającym zarówno ochronę konsumentów, jak i elastyczność dla dostawcy usług roamingu. Maksymalne poziomy eurotaryfy usług głosowych, eurotaryfy SMS i eurotaryfy usług transmisji danych powinny być corocznie obniżane analogicznie do obniżek opłat hurtowych.

(48)

W przejściowym okresie obowiązywania pułapów ochronnych nowi klienci korzystający z roamingu powinni być w pełni oraz w sposób jasny i zrozumiały informowani o rodzajach stawek, jakie istnieją w roamingu na terytorium Unii, w tym stawek zgodnych z tymczasową eurotaryfą usług głosowych, eurotaryfą SMS i eurotaryfą usług transmisji danych. Obecni klienci korzystający z roamingu powinni mieć możliwość dokonania w określonym terminie wyboru nowej stawki zgodnej z tymczasową eurotaryfą usług głosowych, eurotaryfą SMS i eurotaryfą usług transmisji danych lub innych stawek w roamingu. W odniesieniu do dotychczasowych klientów korzystających z usług roamingu, którzy nie dokonali wyboru w określonym terminie, należy dokonać rozróżnienia między tymi, którzy już zdecydowali się na konkretną taryfę roamingową lub pakiet roamingowy przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, a tymi, którzy tego nie zrobili. Klienci, którzy nie dokonali takiego wyboru, powinni zostać automatycznie objęci taryfą zgodną z niniejszym rozporządzeniem. Klienci korzystający już z konkretnych taryf lub pakietów roamingowych, które odpowiadają ich indywidualnym wymogom i które wybrali na tej podstawie, powinni zachować uprzednio wybrane taryfy lub pakiety, jeżeli po otrzymaniu przypomnienia informującego o warunkach ich dotychczasowej taryfy i o mających zastosowanie eurotaryfach poinformują swojego dostawcę usług roamingu o swoim wyborze pozostania przy dotychczasowej taryfie. Takie konkretne taryfy lub pakiety roamingowe mogłyby obejmować na przykład ryczałtowe stawki roamingowe, taryfy indywidualne, taryfy z dodatkową stałą opłatą roamingową, taryfy z opłatą za minutę połączenia niższą niż maksymalna eurotaryfa usług głosowych, eurotaryfa SMS i eurotaryfa usług transmisji danych lub taryfy z opłatą za zainicjowanie połączenia.

(49)

Ponieważ niniejsze rozporządzenie powinno stanowić środek szczególny w rozumieniu art. 1 ust. 5 dyrektywy ramowej oraz ponieważ operatorzy świadczący usługi roamingu ogólnounijnego mogą być zobowiązani niniejszym rozporządzeniem do zmiany swoich detalicznych taryf roamingowych w celu ich dostosowania do wymogów niniejszego rozporządzenia, zmiany te nie powinny skutkować możliwością skorzystania przez klientów łączności ruchomej z prawa do odstąpienia od umowy przysługującego im na mocy przepisów krajowych transponujących ramy regulacyjne łączności elektronicznej z 2002 r.

(50)

Niniejsze rozporządzenie nie powinno naruszać możliwości wprowadzania innowacyjnych ofert dla klientów, które byłyby korzystniejsze niż tymc